Kontakt Lens Sözlüğü

 Asferik lens: Küreden daha çok bir elips, parabol veya diğer konik şekillere benzeyen lens şekli. Lens uygunluğu ve konforunu arttırmak amacıyla korneaya daha paralel lens uygulamasını sağlamak için veya progresif bifokal etkisini sağlamak üzere lensler bu şekilde dizayn edilir.

Astigmatizma: (a-stigma = Nokta-sızlık) Gözün kırıcı yüzeylerinin silindir şeklinde değişmiş olması: Bunun sonucunda gözde noktasal odaklanması gereken ışık, çizgi şeklinde odaklanır. Düzeltmek için ters yönde silindir kullanılır.

Aks: Silindirik bir merceğin ana meridyeni(kontakt lenslerde
torik bir kontakt lensin en düz meridyenidir.)

Bandaj kontakt lens:  Terapötik KL’e bakınız.

Temel eğri :  KL’in merkezde arka (göze bakan) yüzünün –küresel- eğimi.

Benzalkonyum klorid: Sert lens solüsyonlarındaki ve bazı ilaçlardaki koruyucu (dezenfektan ve prezervan) bir madde.

Benzil alkol: Sert lens solüsyonlarındaki koruyucu (dezenfektan ve prezervan) bir madde.

Blefarit: Göz kapağı kenarının iltihabı

Boyanma: Hasarlı kornea yüzeyinde flöresein boyanın “göllenmesi” (hasarsız korneada flöresein göllenmez).

Dk değeri: KL materyalinin oksijen geçirgenliği.

Dk/t değeri: KL materyalinin kalınlığına göre oksijen geçirgenliği.

Enzimatik temizleyici : Kontakt lens üzerindeki protein, mukoprotein veya lipoprotein depozitlerini lensten ayıran veya parçalayan temizleyici.

Eşdeğer Oksijen Yüzdesi(EOP): Oksijen geçirgenliği olmayan bir lensin EOP’si sıfırdır; oksijen geçirgenliği en yüksek değerde olan lensin EOP’si 21’dir.(Bu değer atmosferdeki oksijenin yüzdesi ile eşdeğerdir.) Bir kontakt lensin EOP’si,  yapıldığı materyale bağlı olarak sıfır ile 21 arasında değişmektedir.

Fenestrasyon: KL üzerindeki küçük delikler. Özellikle sert KL’lerde gözyaşının daha rahat dolaşmasını ve gözyaşı değişimi ile korneaya daha fazla oksijen ulaşmasını sağlarlar.

Floresein: Sert kontakt lensin uygunluğunu değerlendirmek ve korneal boyanma, abrazyonlar ile diğer korneal patolojilerin belirlenmesi için göze damlatılan floresan özelliği olan boya.

Floresein paterni: Florosein ile boyanmış gözyaşının sert lens altında oluşturduğu ve bir biyomikroskopta Burton lambası veya kobalt mavi filtre ile gözlemlenen pattern. Bu pattern, lens ile korneanın ilişkisini ortaya çıkarır(Lensin nerede korneaya temas ettiğini, nerede etmediğini gösterir.)

Fotofobi: Işığa karşı hassasiyet, ışıktan rahatsız olma.

Gaz geçirgen lens: Korneaya doğru oksijen, atmosfere doğru karbondioksit ve ısıyı ileten materyalden yapılmış KL.

Görme keskinliği: Görme kapasitesinin en sık ölçülen şekli. Hastalar uzakatn okudukları harfler veya rakamlar olarak bilirler. Ondalık şekilde ifade edilir. Yeterli (“normal”) görme keskinliği 10/10 olarak verilir.

Gözyaşı değişimi: Göz kırpma sonucu PMMA  kontakt lens ile kornea arasından oksijenize gözyaşının içeriye, deoksijenize gözyaşı ile metabolik artıkların dışarı pompalanmasıdır. Bu normal korneal metabolizmanın devamlılığı için zorunludur.

Hidrojel: Yumuşak KL materyali.

Hipermetropi: Göze paralel gelen ışınların retina arkasında odaklandığı refraktif bozukluk. Çok düz bir kornea, aksiyel uzunluğu çok kısa olan göz küresi, çok ince olan lens nedeniyle veya bunların kombinasyonu ile oluşabilir.

Hipoksi: (Korneaya) Yeterince oksijen ulaşamaması.

İnfiltrat: Korneada akyuvar ve lenfositlerin toplanması ile oluşur. Nedenleri virüsler, korneaya az oksijen ulaşması (hipoksi) ve KL solüsyonuna aşırı duyarlılıktır.

K- Değerleri: Hasta korneasının en düz ve en dik meridyenlerinin kırıcılık değerleri (genelde diyoptri cinsinden verilir)

Keratit: Mekanik irritasyon, solüsyona duyarlılık, allerji, enfeksiyon veya diğer hastalık durumlarında oluşan kornea iltihabı.

Keratokonjunktivit: Kornea ve konjunktivayı birlikte tutan inflamasyon

Keratometre: Merkezi korneanın iki ana meridyeninin kuvartür değerlerini ölçmekte kullanılan alet

Keratoplasti: Kornea nakli (halk arasında “göz nakli” olarak bilinir)

Konjunktiva : Göz kapaklarının göze bakan kısmını ve gözün beyaz kısmının (skleranın) üzerini örten ağızdaki ıslak doku benzeri, şeffaf ve saydam doku.

Konjunktivit: Konjunktivanın allerjik, enfeksiyöz veya kimyasal nedenli
iltihabı.

Kornea : ‘Gözün öndeki penceresi’ durumundaki saydam, damarsız kısım. Üç boyutlu yapısı saat camına benzer. Bu tabakanın ölü gözünden alınıp yaşayan insan gözüne takılmasına halk arasında “göz nakli” denir. (keratoplasti)

Korneal ödem: KL kullanıcılarında sıklıkla oksijen yetersizliğine bağlı olarak gelişen korneal  ödemlenme ve  su tutulumu.

Korneal ülser: Korneanın en üst tabakası olan epiteli geçerek altındaki tabakaları etkileyen lezyon. Sıklıkla korneada kalıcı kesafet oluşumuna neden olur.

Miyopi: Göze paralel gelen ışık ışınlarının retinanın önünde odaklandığı refraktif bozukluk. Çok dik bir kornea, aksiyel uzunluğu(ön-arka) çok uzun olan göz küresi, çok kalın olan lens nedeniyle veya bunların kombinasyonu ile oluşabilir.

Nemlendirici ajan: KL solüsyonlarının içinde, lens yüzeyinin nemli tutulmasını sağlayan bir maddedir. KL’i takma anında rahatlık sağlar.

Neovaskülarizasyon: Korneada normalde kan damarı yoktur ve olmamalıdır. KL kullanıcılarında gözün beyaz kısmından (sklera) korneaya doğru olmaması gereken yeni ve kırılgan (kolay kanayabilen) yeni damarlar (neovaskülarizasyon) oluşabilir. KL kullanıcılarında bu durum korneaya yeterince oksijen gitmemesine (hipoksi) bağlıdır.

Optik zon: Kontakt lens üzerinde kırıcı gücün yerleşik olduğu merkezi alan

Over-refraksiyon      : Optimum görme keskinliğini sağlamak üzere gereken diyoptrinin belirlenmesi için hastanın kontakt lensi üzerinden yapılan refraksiyon muayenesi işlemi.

Pakimetre: Korneal kalınlığı ölçmeye yarayan alet.

Polimetilmetakrilat(sıklıkla PMMA olarak anılır) Gaz geçirgen olmayan sert kontakt lens üretiminde kullanılan Lucite® veya Plexiglas® benzeri bir madde.

Presbiyopi: Yunanca ’yaşlı görüş’ anlamındaki Yunanca kelimeden gelmektedir.Normalde esnek olan gözün kristalin lensinin sertleşmesidir.Yaşlandıkça artan sertleşme sonucu akomodasyonun (yakını odaklama yeteneği) yavaş yavaş azalması
           
Punktat boyanma: Göze floresein boya damlatıldığında korneal epitelin anormal noktasal boyanması.Kuru göz, solüsyona duyarlılık, kontakt lensin üzerindeki depozitler, hipoksi, mekanik irritasyon veya enfeksiyona bağlı oluşabilir.

Rezidüel Astigmatizma: Hastaya kontakt lens uygulandıktan sonra kalan astigmatizma değeri.

Sert KL: Sadece esneyecek derecede katı materyalden yapılmış KL.

Sfer(küre): Tüm meridyenlerdeki eğimin aynı yarıçapa sahip olduğu şekil.

Silikon akrilat: Silikon ve oksijenin birleştirilmesiyle siloxan , sonrasında da PMMA ile kopolimerize olmasından silikon akrilat oluşturulur.Sert lenslerin üretiminde kullanılan oksijen geçirgen materyal.

Silikon hidrojel: İçine silikon eklendiği için yumuşak KL materyalinden daha sert, ama daha yüksek oksijen geçiren yumuşak KL materyali.

Solüsyon: KL’in ıslatıldığı, durulandığı ve içinde saklandığı sıvı.

Sürfaktan temizleyici: Kontakt lens yüzeyinden yapancı cisimleri uzaklaştıran, debrisi emülsifiye eden deterjan benzeri temizleyici.

Tiomersal: Bazı KL solüsyonlarında prezervan olarak kullanılan cıva içerikli bir bileşendir. KL kullanıcılarında oluşan kırmızı gözlerin ve diğer istenmeyen bazı yan etkilerin nedenlerindendir.

Torik lens: Astigmatizmanın KL ile düzeltilmesinde kullanılan  silindirik özellikli KL.

Yumuşak KL: Kendi üzerine kıvrılabilecek kadar yumuşak materyalden yapılmış KL.