SORU: Kontakt lens kullanımına bağlı olarak korneada mikrobiyal enfeksiyonlar (keratit  veya ülser) gelişebilir mi? 

Kornea enfeksiyonları, kontakt lense bağlı komplikasyonlar içinde göz kaybına neden olabilen en önemli sorunlardan bir tanesidir.
Yumuşak kontakt lens kullanan hastalarda görülme oranı sert lens kullananlara göre daha fazladır. Yumuşak kontakt lenslerini uzun süreli kullananlarda da bu oran yüksek olarak görülmektedir. Mikrobiyal keratit gelişmesinde birçok etken sorumlu olabilir. Özellikle kontakt lens bakım sistemlerinin ve kontakt lenslerin mikrobiyal ajanlarla kontaminasyonu en önemli etkenlerin başında gelir. Dolayısıyla hem bakım sistemlerinin (Kontakt lens kabı ve solüsyonları)temiz kullanımı  hem de kontakt lensleri uygun sürelerde solüyonda tutarak  kullanım korneal ülseri gelişmemesi için çok önemlidir. Bunların dışında korneal ülser gelişimine neden olabilecek kullanım hatalarından bazıları; kontakt lensleri hekimlerin önerdiği süreden daha uzun kullanmak, üzerinde birikintiler olan kontakt lensleri kullanmak, kontakt lensleri ile havuza veya denize girmek, gözde herhengi bir sıkıntı olmasına rağmen kontakt lensleri takmaya devam etmek sayılabilir. Hekim tarafından uygunluğu belirlenerek önerilen kontakt lenslerin kullanımı da çok önemlidir.

SORU: Belirtileri nelerdir?
Kontakt lens kullanımına bağlı olarak korneal ülser gelişen hastalarda artan ağrı, kızarıklık, akıntı, sulanma ve ışığa hassasiyet gibi önemli şikayetler ortaya çıkar. Bu durumda hastaların hemen kontakt lenslerini çıkararak acilen göz hekimine başvurmaları gerekmektedir. Yanlarında kontakt lensleri bulunan lens kutularını, solüsyonlarını da getirmeleri enfeksiyona neden olan etkeni bulmak açısından çok önemlidir. Kornea ülseri gelişmesine neden olan başlıca mikroorganizmalar bakteriler , parazitler (Acanthamoeba), virüsler  ve mantarlardır.

SORU: Tedavisi mümkün müdür?
Geçikmeden göz doktoruna başvurulması, uygun tedavinin başlaması ülserin daha hızla iyileşmesini ve kalacak hasarın daha az olmasını sağlayacaktır

SORU: Kontakt lens kullanıcılarında konjonktiva enfeksiyonları daha sık görülür mü?
Evet, kontakt lens kullanıcıları özellikle dezenfeksiyon ve kontakt lens kullanım kurallarına uyulmazsa, konjonktiva enfeksiyonu gelişimi için daha hassastırlar.

SORU: Konjonktiva enfeksiyonundan şüphelenilmesi gereken belirtiler nelerdir?
Gözlerde kızarıklık, akıntı, çapaklanma, yanma – batma ve yabancı cisim hissi, kirpiklerde yapışma, gözleri açmada zorluk olması konjonktiva enfeksiyonu şüphesi doğurur.

SORU: Gözlerimde konjonktiva enfeksiyonu belirtileri varken kontakt lens kullanmaya devam edilebilir mi?
Hayır, bu belirtilerin varlığında hemen kontakt lensinizi çıkartmalı ve göz doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz onay verene kadar tekrar kontakt lens takmamalısınız. Doktorunuz konjunktiva enfeksiyonu tanısını koyarsa, kullanmış olduğunuz kontakt lensi atmanızı ve tedavi tamamlandıktan sonra yeni bir çift lens kullanmaya başlamanızı da önerecektir.

SORU: Konjonktiva enfeksiyonu tedavisi nasıl yapılmalıdır?
Konjonktiva enfeksiyonlarının tedavisi doktor kontrolünde gerçekleştirilmelidir. Doktorunuz, antibiyotikli damla ve merhemler yanı sıra, göz yüzeyindeki reaksiyonu hafifletecek steroidli veya steroidsiz damlalar ve şikayetlerinizi hafifletmek amacıyla suni gözyaşı damlaları önerebilir. Ayrıca, kirpik dibi temizliği de önerilebilir. Tedavi tamamlanana dek kontakt lens kullanımından uzak durmalısınız.

Yetersiz kırpma: KL kullanırken göz kırpma sayısının ve hareketinin az olması lens yüzeyinin kurumasına ve lens altındaki gözyaşı değişim miktarının azalmasına neden olur. Batma, görmenin bozulması gibi şikayetler yanında, korneaya ve konjonktivaya az oksijen ulaşması (hipoksi) sonucunda problemler oluşabilir.

Kapak düşüklüğü: Özellikle gaz geçirgen sert KL kullanımında göz kapağında hafif düşme (pitozis) görülebilir. KL kullanımı bırakıldığında genelde düzelir.
Allerjik konjonktivit (Dev Papiller Konjonktivit): KL kullanımna bağlı olarak üst kapağın altında alerjik nedenli papilla ismi verilen kabarıklıklar oluşur. Daha çok yumuşak KL kullanımında görülür.
Yanma, batma, göze yabancı cisim kaçma hissi, kaşıntı görülür. KL’in göze uyumunu da bozacak seviyelerde olabilir.

SORU: Kontakt lens kullananlarda “gözdeki damarlanma” nedir, önemli bir sorun
oluşturur mu?
KL gözün önündeki şeffaf tabaka olan korneanın üzerine takılan hareketli bir optik protezdir. Bazı gözlerde çeşitli nedenlerle gözün KL’e karşı uyumsuzluğu olabilir. Bu uyumsuzluğun sonuçlarından biri KL’in içinden veya altından yeterince oksijenin korneaya ulaşamamasıdır.

Bu durumda bazı gözlerde normalde damarsız olan korneada damarlanma oluşabilir. Damarlanma her göze göre değişmekle birlikte gözün renkli kısmından 0,5-1 mm kadar  merkeze doğru ilerlerse KL kullanımına damarlanma gerileyene kadar ara vermek uygun olacaktır. Damarlanmanın engellenmesi veya erken fark edilip tedaviye başlanması için, KL hastasının göz doktoru tarafından rutin muayeneler ile takip edilmesi ( en az 6 ayda veya senede bir) önemlidir.

SORU: Kontakt lenslerin gözde duyarsızlığa neden olduğu doğru mudur?  Bunun göze zararı olur mu?
KL’in üzerinde oturduğu kornea şeffaftır, ama vücudun sinir liflerinin en yoğun olarak geçtiği dokudur.
KL kullanımı, özellikle de sert KL kullanımı korneanın doğal hassaslığını azaltır. İlk Kl takıldığındaki alışma süreci KL’i kullanabilmek ve hissetmemek için önemlidir.

Ancak bu duyarlılık azalması, olası KL komplikasyonlarının yaratabileceği ağrı veya rahatsızlığın hissedilmemesine de neden olabilir.
Korneadaki KL’e bağlı duyarlılık düşüşü kalıcı değildir. Kornea duyarlılığı KL kullanımının başında düşer, 6 ay düzenli kullanımdan sonra yeniden yükselmeye başlar.

SORU: Kontakt lens (KL) kullanımı kuru göz yapar mı?

Bircok calisma KL kullaniminin ozellikle bilgisayar kullanicilarinda kuru goz icin bir risk oldugunu gostermektedir. Hem sert hem de yumusak lensler gozyasinin buharlasmasini artirarak kuru goze neden olabilir. Kontakt lens kullanim suresinin uzamasi ile beraber kuru goz riskide artmaktadir. KL kullanicilarinin  goz doktorunun tavsiyesine uygun olarak kontakt lenslerini kullanmalari gerekmektedir. Ayrica kuru gozu olan olgularda da kontakt lens kullanimi mumkun olmakla beraber lensin dusuk su icerikli olmasi gerektiginden dogru lens secimi ve KLe bagli enfeksiyon gibi komplikasyonlarin dogru bir sekilde ve zamaninda tespit edilmesi icin mutlaka bir goz doktorunun kontrolu altinda olunmasi gerekmektedir.

SORU: Kontakt lense bağlı kornea şekil değişikliği oluşabilir mi?

Evet, oluşabilir.
Nadiren olsa da bazı gözlerde KL’in göze bası yapması ile kornea şeklinde geçici veya kalıcı değişiklik/bozulma  (“Korneal warpage”) oluşabilir. Bunun sonucunda görmede de bozukluklar oluşur. Kornea şeklini ölçen aletler ile (kornea topografisi) bu durum gösterilebilir.

Kornea üzerinde tam merkeze yerleşemeyen, kayarak hareketsiz kalan, yeterince oksijen geçirmeyen veya hasta tarafından yeterince başarıyla uygulanamayan KL’lerde özellikle sert PMMA lenslerde) görülür. Bazen yıllarca sorunsuz lens kullanımından sonra da oluşabilir.

Hastanın şikayetleri KL toleransında azalma (kısa sürede KL’i çıkarma ihtiyacı) ve KL ile bulanık görmedir.  Gözlükle görmeleri daha da bulanık olabilir.

Tedavi olarak korneadaki şekil değişikliği tamamen düzelinceye kadar KL kullanımına ara verilir. Kornea düzeldikten sonra göz doktorunun denetimi altında daha sonra uygun ölçülerde ve yüksek oksijen geçirgenliği olan KL’ler uygulanabilir.